Kosmetyki testowane na zwierzętach: Lista firm i przepisy prawne

Czym są testy kosmetyków na zwierzętach?

Testowanie kosmetyków na zwierzętach to praktyka budząca kontrowersje. Polega na badaniu bezpieczeństwa produktów lub ich składników na żywych organizmach. Procedury te często wiążą się z cierpieniem zwierząt. Testy rozpoczęto w latach 20. XX wieku. Miały one na celu ocenę wpływu substancji na organizm żywy.

Metody testowania bywają drastyczne. Obejmują testy na gałkach ocznych zwierząt, jak test Draize'a. Inne procedury to testy skórne czy badanie dawki śmiertelnej. Zwierzęta często są golone i trzymane w niewoli. Są zmuszane do jedzenia lub wdychania badanych substancji. Testy te są obecnie powszechnie uważane za nieetyczne. Wyniki uzyskane na zwierzętach nie zawsze dokładnie odzwierciedlają reakcje ludzkiego organizmu.

Prawo a testowanie kosmetyków na zwierzętach

Regulacje prawne dotyczące testowania kosmetyków na zwierzętach różnią się globalnie. Unia Europejska wprowadziła znaczące ograniczenia. Jednak w innych częściach świata sytuacja wygląda inaczej. Wiele krajów podąża śladem UE, ale niektóre wciąż wymagają takich testów.

Zakazy w Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii

Unia Europejska jest liderem w zakazie testów na zwierzętach. Już w 1998 roku podjęto pierwsze kroki. Od 2004 roku obowiązuje zakaz testowania gotowych produktów kosmetycznych. Od 2009 roku zakazano również testowania poszczególnych składników. Pełny zakaz sprzedaży kosmetyków testowanych na zwierzętach wszedł w życie 11 marca 2013 roku. Dotyczy to zarówno produktów końcowych, jak i składników.

Wielka Brytania również ma długą historię działań na rzecz ochrony zwierząt. Ustawę o okrucieństwie wobec zwierząt uchwalono tam już w 1975 roku. Obecnie zakaz testów na zwierzętach obowiązuje w 41 krajach. Stanowi to około 21% narodów świata. W Polsce za złamanie zakazu grożą kary finansowe. Mogą one sięgać nawet 100 000 złotych.

Od momentu wdrożenia całkowitego zakazu testów na zwierzętach w 2013 roku nie wprowadzono żadnej nowej substancji do listy składników regulowanych zgodnie z rozporządzeniem kosmetycznym.

Firmy działające na terenie UE muszą stosować alternatywne metody badań. Celem jest zakończenie praktyk obejmujących cierpienie zwierząt.

Sytuacja poza UE – Chiny jako kluczowy rynek

Chiny stanowią ogromny rynek dla branży kosmetycznej. Przez lata wymagały testowania na zwierzętach importowanych kosmetyków. Dotyczyło to wielu kategorii produktów. Firmy chcące sprzedawać swoje towary w Chinach musiały zlecać takie testy. Dotyczy to nawet marek, które w Europie deklarują politykę "cruelty-free".

W 2021 roku Chiny wprowadziły pewne zmiany. Umożliwiły import niektórych kosmetyków bez dodatkowych testów na zwierzętach. Dotyczy to tzw. kosmetyków ogólnych (np. szampony, żele pod prysznic), pod warunkiem spełnienia określonych wymogów. Jednak kosmetyki specjalnego przeznaczenia (np. farby do włosów, filtry UV) nadal podlegają obowiązkowym testom. Dlatego wiele globalnych marek, takich jak L’Oréal, Estée Lauder, Maybelline czy NARS, nadal jest powiązanych z testami na zwierzętach ze względu na obecność na chińskim rynku.

• Clinique: Deklaruje brak testów, chyba że wymaga tego prawo (np. w Chinach).
• Estée Lauder: Może przeprowadzać testy na żądanie regulatorów.
• L’Oréal: Podkreśla rozwój alternatyw, ale testy w Chinach są nadal przeprowadzane.
• Maybelline: Podlega chińskim regulacjom dotyczącym testów.
• NARS: Sprzedaż w chińskich sklepach stacjonarnych wiąże się z testami.

Władze Chin nadal nie akceptują w pełni wszystkich alternatywnych metod testowania zatwierdzonych przez UE.

Jak rozpoznać firmy testujące na zwierzętach?

Identyfikacja firm testujących na zwierzętach bywa skomplikowana. Niektóre marki deklarują brak testów, ale należą do koncernów-matek, które je przeprowadzają. Inne firmy mogą testować produkty na zwierzętach tylko w krajach, gdzie jest to wymagane prawnie, np. w Chinach. Dlatego ważne jest sprawdzanie polityki samej marki oraz struktury własnościowej firmy.

Istnieją organizacje, które monitorują rynek i publikują listy firm. Najbardziej znaną jest PETA (People for the Ethical Treatment of Animals). Inne zaufane źródła to Logical Harmony czy polskie Stowarzyszenie Kosmetyki Bez Okrucieństwa. Listy te są regularnie aktualizowane.

Firmy, które testują kosmetyki na zwierzętach

Poniższa lista zawiera przykłady znanych marek, które według organizacji takich jak PETA, testują produkty na zwierzętach lub zlecają takie testy. Często wynika to z obecności na rynku chińskim lub polityki firmy-matki.

• Avon
• Benefit
• Biotherm
• Bobbi Brown
• Cacharel
• Calvin Klein Cosmetics
• Cerave
• Chloe
• Clarins
• Clean & Clear
• Clinique
• Collistar
• Dior
• Dolce & Gabbana
• Dr. Jart
• Elizabeth Arden
• Erborian
• Estée Lauder
• Garnier (Uwaga: Marka uzyskała certyfikat Leaping Bunny, ale jej firma-matka L'Oréal nadal jest na listach testujących)
• Giorgio Armani
• Givenchy
• Gucci Fragrances
• Head & Shoulders
• Henkel
• Hugo Boss
• Johnson & Johnson
• Kerastase
• La Mer
• La Roche-Posay
• Lancome
• Listerine
• L’Occitane
• L’Oréal
• M.A.C. Cosmetics
• Makeup Forever
• Mary Kay
• Max Factor
• Maybelline
• Mixa
• NARS
• Neutrogena
• Nivea
• Olay
• OPI
• Paco Rabanne
• Pantene
• Procter & Gamble
• Revlon
• Schwarzkopf
• Sephora Cosmetics (marka własna)
• Shiseido Cosmetics
• Syoss
• Tous
• Valentino
• Veet
• Versace
• Vichy
• Victoria’s Secret
• Wella
• Yves Rocher

Lista ta może ulegać zmianom. Zawsze warto weryfikować aktualne informacje na stronach organizacji prozwierzęcych.

Firmy nietestujące na zwierzętach (Cruelty-Free)

Coraz więcej marek świadomie rezygnuje z testów na zwierzętach. Produkty "cruelty-free" to takie, których ani składniki, ani gotowe formuły nie były testowane na zwierzętach na żadnym etapie produkcji. Warto pamiętać, że kosmetyk nietestowany na zwierzętach nie musi być wegański (może zawierać np. miód czy lanolinę).

Oto przykładowa lista marek uznawanych za nietestujące na zwierzętach, obejmująca zarówno polskie, jak i zagraniczne firmy:

• 100% Pure
• AA Oceanic
• Abercrombie & Fitch
• Aesop
• Ajeden
• Alkemie
• Alterra (Rossmann)
• Amika
• Anastasia Beverly Hills
• Annabelle Minerals
• Anwen
• Apis
• Ardell
• Bandi
• bareMinerals
• Barry M
• BasicLab
• Becca
• Bebio
• Beorganic
• Bielenda
• Body Boom
• Bohoboco
• Catrice
• Clochee
• COSRX
• Creamy
• Dove
• Dr. Bronners
• Dr. Hauschka
• Dr. Irena Eris
• Drunk Elephant
• E.l.f. Cosmetics
• Ecocera
• Ecolore
• Essence
• Eveline Cosmetics
• Evolve Organic Beauty
• Facelle
• Farsali
• Felicea
• Gosh
• Hagi Cosmetics
• Hean
• Hurraw
• I Heart Revolution
• India Cosmetics
• Iossi
• Isana (Rossmann)
• IsaDora
• Jeffree Star Cosmetics
• John Masters Organic
• Juice Beauty
• Kat Von D Beauty
• Kevin Murphy
• Klairs
• Korres
• Kryolan
• LaQ
• Le Labo
• Lily Lolo
• Lime Crime
• Lirene
• Lush
• Madara
• Make Me Bio
• Makeup Obsession
• Makeup Revolution
• Maria Nila
• Mario Badescu
• Maroccanoil
• Milani
• Ministerstwo Dobrego Mydła
• MIYA Cosmetics
• Miyo
• Mokosh
• Momme
• Mydlarnia Cztery Szpaki
• Mydłostacja
• Nabla
• Nacomi
• Nanshy
• NaturalME
• Naturativ
• NCLA
• Neve Cosmetics
• NIOD
• NYX
• O!Figa
• Ofra
• Only Bio / Only Eco
• Orientana
• Orly
• Pacifica
• Paula's Choice
• Pharmaceris
• Phlov
• Pierre Rene
• Pixi Beauty
• Polemika
• Polny warkocz
• PUPA Milano
• Pur Cosmetics
• Purito
• Real Techniques
• Resibo
• RMS Beauty
• Rouge Bunny Rouge
• Samarité
• Santaverde
• Sensum Mare
• Sigma
• Skin in the city
• Sol de Janeiro
• Tangle Teezer
• Tarte Cosmetics
• Tata Harper
• The Balm
• The Body Shop
• The Ordinary
• Timeless
• Tołpa
• Too Faced
• Trilogy
• Under Twenty
• Urban Decay
• Veoli Botanica
• Vianek
• Vipera
• Weleda
• Yope
• Your Natural Side
• Ziaja
• Zoeva

Alternatywne metody testowania kosmetyków

Zakazy testowania na zwierzętach przyspieszyły rozwój alternatywnych metod badawczych. Są one często bardziej wiarygodne i etyczne. Branża kosmetyczna inwestuje w te technologie od lat. L'Oréal, na przykład, zaprzestał testów na zwierzętach już w 1989 roku. Firma ta opracowała modele zrekonstruowanej ludzkiej skóry, takie jak EpiSkin.

Główne metody alternatywne obejmują:

• Badania in vitro: Wykorzystują hodowle komórkowe i tkankowe. Pozwalają ocenić toksyczność substancji na poziomie komórkowym.
• Modele zrekonstruowanej skóry: Technologie takie jak EpiSkin, EpiDerm czy SkinEthic imitują ludzką skórę. Umożliwiają testowanie podrażnień i reakcji alergicznych.
• Modelowanie komputerowe (in silico): Używa algorytmów i baz danych (np. QSAR) do przewidywania właściwości chemicznych i toksyczności substancji.
• Organ-on-a-chip: Miniaturowe modele organów na chipach, które naśladują ludzką fizjologię.
• Biodruk 3D: Technologia drukowania tkanek i organów do testów.

Unia Europejska przeznaczyła znaczne środki na rozwój metod alternatywnych (AAT). Łączne wydatki Komisji Europejskiej i sektora kosmetycznego wyniosły około 97 milionów euro. Europa jest liderem w tych badaniach. Centra badawcze L'Oréal znajdują się m.in. w Lyonie, Szanghaju i Rio de Janeiro.

Jak świadomie wybierać kosmetyki?

Wybór kosmetyków nietestowanych na zwierzętach staje się coraz łatwiejszy. Wzrost świadomości konsumentów napędza zmiany na rynku. Oto kilka wskazówek, jak podejmować etyczne decyzje zakupowe:

• Szukaj certyfikatów: Oficjalne oznaczenia, takie jak Leaping Bunny (Cruelty Free International) czy PETA Approved, gwarantują brak testów na zwierzętach.
• Korzystaj z list: Sprawdzaj aktualne listy marek cruelty-free publikowane przez PETA, Logical Harmony czy lokalne organizacje.
• Sprawdzaj firmę-matkę: Marka może być cruelty-free, ale jej właściciel (koncern) może testować inne produkty na zwierzętach.
• Czytaj etykiety z rozwagą: Samo oznaczenie "nietestowane na zwierzętach" bez oficjalnego certyfikatu może być mylące.
• Pamiętaj o różnicy cruelty-free vs. vegan: Produkt nietestowany na zwierzętach może zawierać składniki pochodzenia zwierzęcego.
• Wspieraj transparentne marki: Wybieraj firmy, które jasno komunikują swoją politykę dotyczącą testów na zwierzętach.

Kosmetyki cruelty-free często zawierają mniej potencjalnie szkodliwych chemikaliów. Wybierając je, dbasz nie tylko o zwierzęta, ale i o siebie.

Podsumowanie

Testowanie kosmetyków na zwierzętach to złożony problem etyczny i prawny. Chociaż Unia Europejska wprowadziła całkowity zakaz, praktyka ta nadal istnieje w innych częściach świata, głównie ze względu na wymogi prawne, np. w Chinach. Rozwój alternatywnych metod badawczych oferuje skuteczne i humanitarne rozwiązania. Jako konsumenci mamy realny wpływ na rynek. Świadome wybieranie produktów cruelty-free, oznaczonych wiarygodnymi certyfikatami, wspiera firmy działające etycznie i przyczynia się do ochrony zwierząt.